چهارشنبه گذشته، اتحادیه اروپا و شورای همکاری خلیج فارس در بیانیه مشترکی، حاکمیت ایران بر سه جزیره تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی را بر اساس قوانین بین‌المللی، «نقض حاکمیت» امارات و «تخلف» خوانده و ایران را به «اشغال»! جزایر سه‌گانۀ ایرانی در خلیج فارس متهم کردند.  استفاده از کلمه «اشغال» در این بیانیه با واکنش‌های بسیاری رو به رو شد؛ به ویژه از این جهت که چنین لحنی از سوی اتحادیه اروپا نسبت به ایران و مشخصا در خصوص جزایر سه‌گانه بی‌سابقه بود. 

اتحادیه اروپا در حالی ایران را متهم به اشغال کرده که این اتحادیه در سال 2010 در بیانیه مشترکی که با شورای همکاری خلیج فارس منتشر کرد، صرفا اختلاف میان ایران و امارات بر سر جزایر سه‌گانه را به رسمیت شناخت و از تلاش‌ها و خواست‌ امارات برای حل این اختلاف از راه‌های مسالمت‌آمیز از جمله مذاکرات دوجانبه یا دادگاه بین‌المللی حمایت کرد.

پس از آن نیز هر بار که مقامات اروپایی اظهار نظری در این مورد داشته‌اند، منطبق بر همان بیانیه سال 2010 بوده است. حال اما این تغییر لحن تند و معنادار، به زعم بسیاری حاکی از اتخاذ رویکرد خصمانه اروپا نسبت به ایران است.

 مناسبات امنیتی رو به بحرانی بی‌سابقه دارد

احمد زیدابادی، تحلیلگر سیاسی در این خصوص معتقد است: «مواضع صریح و بی‌سابقه‌ای که کانون‌های قدرت جهانی و منطقه‌ای در این برهۀ زمانی در مورد جزایر سه‌گانه در پیش گرفته‌اند، خود نشانگر سطحِ وخامت مناسبات امنیتی جمهوری اسلامی و آن‌ها به خصوص آمریکا و اروپاست.»

وی در یادداشت تلگرامی خود نوشته: «به نظرم مناسبات امنیتی دو طرف رو به بحرانی بی‌سابقه دارد. راه‌های میانه‌ای که پیش از این بن‌مایۀ توافقات موقت می‌شد، در حال حذف شدن از روی میز است. با حذف راه‌های میانه و موقت، فقط دو گزینۀ مصالحۀ کامل یا رویارویی کامل باقی می‌ماند. از بین این دو قرار است کدامیک انتخاب شود؟ خدا می‌داند!»

زیدآبادی خاطرنشان کرده: «روند تحولات نیم قرن گذشته نشان می‌دهد که هر گاه مناسبات امنیتی ایران و دنیای غرب متشنج می‌شود، بحث سه جزیرۀ ایرانی در خلیج فارس هم در دستورکار قرار می‌گیرد و زنده می‌شود و هر گاه مناسبات امنیتی به سمت عادی شدن حرکت می‌کند، این ماجرا هم به حاشیه می‌رود.

بنابراین، موضوع جزایر سه‌گانه عملاً یک نشانه و به واقع اهرم فشار است، اهرم فشارِ بسیار حساس و آزاردهنده‌ای که فی‌نفسه التهاب‌آفرین است.»

 اروپا درخواست همکاری ایران را

 با «تقابل» پاسخ می‌دهد

در این میان بسیاری تصریح می‌کنند که انفعال ایران در برابر بیانیه‌های مشابه قبلی و بسنده کردن به انکار کلامی ادعای اعراب، کار را بدین جا کشانده که مسئله جزایر سه‌گانه هر بار با اجماع بیشتری میان اعراب و دیگر کشورها مطرح شود. 

دستگاه دیپلماسی کشور، طرح دوباره این موضوع، در این مقطع و از سوی اروپایی‌ها را ناشی از باج‌دهی آنها به اسرائیل و حامل پیام‌های بسیار می‌داند. 

عباس عراقچی، وزیر خارجه کشور در واکنش به بیانیه مذکور، در ایکس نوشت: «بخش ایران در بیانیه مشترک اتحادیه اروپا و شورای همکاری خلیج‌فارس پیام‌های زیادی در خود دارد. از نظر ما، روشن است که مسیر همکاریِ با احترام، که از سوی ما در ملاقات‌های مختلف، از جمله در نیویورک به آنها پیشنهاد شد، اکنون با تمایل اروپا برای «تقابل» پاسخ داده شده است - از طریق تحریم پرواز‌های مسافری و ایراد اتهام عبث «اشغالگری» به ایران!» وی با بیان اینکه جزایر سه‌گانه همیشه متعلق به ایران بوده‌اند و تا ابد نیز چنین خواهد بود، تصریح کرد: «دوران سیاست خبیثانه «تفرقه بینداز و حکومت کن» اروپایی‌ها در منطقه ما مدت‌های مدیدی است که به سر رسیده است.»

 توصیه به مقامات جوان امارات 

در واکنشی دیگر کمال خرازی، رئیس شورای راهبردی روابط خارجی تصریح کرد: «ورود اتحادیه اروپا به حمایت از امارات در قضیه جزایر سه‌گانه دشمنی آشکار این اتحادیه با ایران به بهانه واهی حمایت ایران از روسیه در جنگ اوکراین است و این در حالی است که آمریکا و اروپا هیچکدام تأیید نکرده‌اند که ایران موشک بالستیک به روسیه داده باشد و از طرفی ایران مخالفت خود را بارها با اشغال اراضی اوکراین اعلام کرده، خواستار برقراری آتش بس، مذاکره و رفع اشغال شده است.»

خرازی با صدور بیانیه‌ای، همچنین به مقام‌های امارات هشدار داد: «دشمنی با ایران بر سر تمامیت ارضی آن را کنار بگذارند و به جای توسل به این و آن که در حمایت خود از ادعای امارات، انگیزه‌های اقتصادی دارند، به گفت‌وگو بازگردند تا براساس حقایق تاریخی و اسناد موجود آنچه موجب رفع اختلاف و توسعه صلح و آرامش در منطقه است دنبال شود و الا راهی را که دیگران جلوی پای آن‌ها می‌گشایند، جز ویرانی و جنگ نتیجه‌ای در بر نخواهد داشت.»

این چهره سیاسی باسابقه، تاکید کرد: «دلیل مواضع دشمنانه اروپا را، چه در تحریم شرکت‌های هواپیمایی و چه در صدور بیانیه اخیر آن‌ها، باید در حمایت ایران از مقاومت فلسطین و حمایت اروپا از رژیم اشغالگر فلسطین و متجاوز به مال و جان فلسطینی‌ها دانست که با ارسال سلاح‌های کشتار جمعی و کمک مالی به آن رژیم خونخوار، در برابر ایران قرار گرفته‌اند و بدین ترتیب، در حمایت از یک طرف در یک مقوله تمامیت ارضی، منافقانه تیر زهرآلود خود را به دلیل اختلاف با ایران بر سر قضیه فلسطین، به سمت ایران نشانه می‌روند.»

 هدف، جمع منابع مالی 

از کشورهای ثروتمند خلیج است

به باور وی، «موضع دشمنانه اتحادیه اروپا در مورد جزایر سه‌گانه فاقد هرگونه ارزش حقوقی است و صرفا موضعی سیاسی برای جذب کمک‌ها و منابع مالی کشور‌های ثروتمند خلیح فارس، به‌ویژه امارات، برای جبران هزینه‌های سنگین مشارکت آن‌ها در جنگ اوکراین است و الا حقوقدانان آن‌ها به‌خوبی می‌دانند که وقتی استعمار انگلیس در سال ۱۹۷۱ دست از اشغال منطقه، از جمله جزایر سه‌گانه برداشت و کشور‌های جدیدالتاسیسی، چون امارات و بحرین پدیدار شدند، جزایر سه‌گانه را نیز به صاحب اصلی آن یعنی ایران سپرد، زیرا همه نقشه‌های تاریخی حکایت از تعلق این جزایر به ایران داشت و انگلیس نمی‌توانست کاری جز آن کند؛ البته، در این میان محمدرضا پهلوی نیز دست به خیانتی نابخشودنی زد و با جداشدن بحرین از سرزمین مادر خود، یعنی ایران، براساس یک همه‌پرسی صوری موافقت کرد.»

دلیل مواضع دشمنانه اروپا را، چه در تحریم شرکت‌های هواپیمایی و چه در صدور بیانیه اخیر آن‌ها، باید در حمایت ایران از مقاومت فلسطین و حمایت اروپا از رژیم اشغالگر فلسطین و متجاوز به مال و جان فلسطینی‌ها دانست

خرازی با این توضیحات، تصریح کرده که «اسناد و مدارک مربوط به تعلق جزایر سه‌گانه به ایران به قدری محکم و گویاست که چنین بیانیه‌هایی که با انگیزه جذب منابع مالی دیگران صادر می‌شود، هیچ خللی در موضع قاطع ایران مبنی بر تعلق آن جزایر به ایران و مصمم بودن نیرو‌های مسلح ایران در دفاع از تمامیت ارضی خود ایجاد نمی‌کند.»

 اروپا مسیر خطرناکی در قبال تهران در پیش گرفته است

در سازمان ملل، دفتر نمایندگی ایران در این سازمان نیز در پیامی در شبکه ایکس در واکنش به بیانیه اتحادیه اروپا و شورای همکاری خلیج فارس نوشت: «اروپا اکنون مسیر غلط و خطرناکی را در قبال ایران در پیش گرفته است. در خلال حضور سران کشورهای در نیویورک برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل، ۷ تن از رهبران اروپا در ملاقات‌های جداگانه با رئیس جمهور ایران و در یک رویکرد رو به جلو تصریح می‌کنند که نگرانی‌های طرفین از طریق گفتگو و دیپلماسی قابل حل است، اما در بروکسل بی‌پروا قوانین بین‌المللی و منشور ملل متحد را نادیده می‌گیرند و خود را ملعبه ادعاهای واهی علیه حاکمیت و تمامیت ارضی ایران می‌کنند.

 زمینه‌چینی اعراب برای اشغال جزایر ایران

دکتر حمید احمدی، استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران، درباره این بیانیه می‌گوید: در حالی‌که جمهوری اسلامی درگیر بحران‌های منطقه‌ای مربوط به جهان عرب شده و در نتیجه‌ی آن جهان در انتظار کشمکش بزرگ میان جمهوری اسلامی و اسراییل است، برخی همسایگان جنوبی ما که سال‌هاست مدعی حاکمیت بر جزایر تاریخی ایران در خلیج فارس هستند از فرصت استفاده کرده و علاوه بر چین و روسیه اینک به گونه‌ای بی‌سابقه حمایت اتحادیه‌ی اروپا را در تایید ادعای خود درباره‌ی جزایر ابوموسی، تنب بزرگ و کوچک را به دست آورده‌اند.

وی معتقد است: بی‌گمان این یک اقدام حساب‌شده و تلاش برای مشروع جلوه دادن ادعای امارات عربی متحده پیش از هرگونه اقدام نظامی برای اشغال جزایر ایران یا در گرماگرم درگیری نظامی میان اسراییل و جمهوری اسلامی و یا در پی تضعیف توان نظامی ایران به دنبال تهاجم نظامی اسراییل به ایران است.

بی‌گمان این یک اقدام حساب‌شده و تلاش برای مشروع جلوه دادن ادعای امارات عربی متحده پیش از هرگونه اقدام نظامی برای اشغال جزایر ایران یا در گرماگرم درگیری نظامی میان اسراییل و جمهوری اسلامی و یا در پی تضعیف توان نظامی ایران به دنبال تهاجم نظامی اسراییل به ایران است

وی می‌گوید: این امر مرا به یاد ماجرای جنگ کانال سوئز در اکتبر ۱۹۵۶ می‌اندازد که در گرماگرم تهاجم فرانسه و انگلستان به مصر، اسراییل در یک حمله غافلگیرکننده از شرق به مواضع مصر در کانال سوئز حمله برد تا به اهداف از پیش طراحی شده خود دست یابد.

احمدی می‌افزاید: امیدواریم امارات عربی متحده و کشور‌های حامی آن مرتکب چنین اشتباهی نشوند، چون بدون شک در این پروژه‌ی خود شکست خواهند خورد و روزگار ایران همیشه چنان نخواهد بود که آنها آرزویش را دارند. تجربه تاریخی نشان داده است که ایران همیشه قفنوس‌وار از دل خاکستر‌های ناشی از ویرانی‌های گوناگون دوباره سر بر آورده و در رستاخیزی دوباره توان ملی خود را زنده خواهد کرد.

بر این اساس ایران برای جلوگیری از جسارت و ادعا‌های امارات در این زمینه، باید حاکمیت کامل خود را بر جزایر سه گانه اعمال کند و به محکومیت بیانیه یاد شده، اکتفا نکند.